AİMSAD Dergisi - Sayı 43 (Temmuz-Ağustos)

AĞAÇ İŞLEME MAKİNE SANAYİCİLERİ DERNEĞİ AİM SAD DERGİSİ Temmuz - Ağustos 2022 107 11. yüzyıla kadar Hıristiyan Bizans ile Müslüman Araplar arasında sürekli el değiştirdi Halife Hz. Ömer döneminde 636 yılında Ebu Ubeyde Bin Cerrah tara- fından İslam topraklarına katılan Ki- lis sınır bölgesi kentlerinden biri ha- line geldi. Sonraki dönemlerde eski önemini yitiren Kilis ve yöresi, 11. yüzyıla kadar Hıristiyan Bizans ile Müslüman Araplar arasında sürekli el değiştirdi. Bu süreçte Müslümanlığı kabul eden kimi Türk kavim ve boy- ları Abbasilerin denetimine girerek; Sügur, Avasım ya da Uç Bölgesi adı verilen yörelerde yaşadılar. Şam Ucu adıyla bilinen Kilis ve yöresine de sa- vaşçı, dizdar, der-bend ağası, zahid gibi nitelikleri taşıyan Türk boyları yerleştirildi. 23 Aralık 1921 tarihinde yöre bütünüyle bu işgalden kurtuldu 985 yılında tekrar Bizans egemen- liğine giren bölge, 11. yüzyılda Haçlı Ordularınca istila edildi ve Urfa Haçlı Kontluğuna bağlandı. 1124 yılında bölgeyi eline geçiren Kölemenler; Anazarba, Azez, Kilis ve Ravanda kalelerini onardı ve bu- günkü Kilis kent merkezinin bulun- duğu yeri, alışveriş, ticaret merkezi yaptı. 266 yıl süren bu egemenliğe Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Se- lim, 24 Ağustos 1516 yılında Mer- cidabık’ta Memluk ordusunu yene- rek, son verdi ve bölgeyi Osmanlı topraklarına kattı. 1831-1839 ara- sında da Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın egemenliği altında kalan Kilis, 1854 yılında kaza, 1863’te ise belediye oldu. Kilis, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mü- tarekesi koşullarına göre 06 Aralık 1918 tarihine kadar İngiliz, bu ta- rihten yaklaşık bir yıl sonra da iki devletin anlaşması sonucu 29 Ekim 1919’da Fransız askerlerince işgal edildi. 20 Ekim 1921 tarihinde Ankara Anlaşmasının imzalanma- sıyla Fransız işgal güçleri 07 Aralık 1921 gününden itibaren Kilis’i terk etmeye başladı ve 23 Aralık 1921 tarihinde yöre bütünüyle bu işgal- den kurtuldu. Sanayisi tarım ve hayvancılığa dayalı Kilis’in sanayisinin en belirgin özel- liği tarımsal ve hayvansal kaynak potansiyeline yönelik olması. İl tarı- mında önemli bir yer tutan zeytin, üzüm ve buğday ürünleri aynı za- manda imalat sanayisinde pekmez, alkol, zeytinyağı, un ve bulgur üre- tim tesislerinde girdi olarak kulla- nılıyor. Özellikle üzüm ve zeytin, Kilis’e katma değer kazandıran iki önemli ürün grubunu oluşturu- yor. Buna ek olarak; Antep fıstığı, armut, ayva, erik, kayısı, zerdali, kiraz, şeftali, vişne, ceviz, badem, dut, incir, nar gibi meyveler de ye- tiştiriliyor. Mihrican kışın habercisi Akdeniz iklimi ile Doğu Anadolu ikliminin kesiştiği bir yerde bulu- nan Kilis ve çevresinde hem tro- pikal hem de karasal iklimin özel- likleri görülüyor. Özellikle batıdan ve kuzeyden esen rüzgarların etkili olduğu Kilis’te poyraz kış mevsi- minin habercisi olarak biliniyor ve halk arasında bu rüzgara mihrican deniliyor. Kilis’in kuzey ve kuzey- batı yönünde yer alan engebeli yapı Kartal Dağı’ndan başlayarak Suriye sınırına doğru alçalıyor. Kurt Dağ- ları, Darmik Dağı, Hazal Dağı, Kefiz Dağı, Koruca Dağı, Arap Dede Dağı ve Büyük Dağ ise şeh- rin önemli yükseltilerini oluşturu- yor. Afrin Çayı havza genişliği ve su miktarı bakımından yörenin en önemli akarsuyu. Gaziantep’in ku- zeybatısındaki Külecik Dağı’ndan doğan bu akarsu Musabeyli ilçesi sınırları içinde vadi tabanını geniş- leterek Kilis’in batısından il sınırları dışına çıkıyor. En yaygın ağaç türü kızılçam Güneydoğu Anadolu step örtüsü ile Akdeniz bitki örtüsü arasında bir ge- çit alanı durumunda kalan Kilis coğ- rafyasının tarıma elverişli olmayan alanının yüzde 16’sını çayır ve mera- lar, yüzde 12’sini fundalıklar, yüzde