AİMSAD Dergisi - Sayı 36 (Mayıs-Haziran)

Yalnızca Orta Çağ’ın değil, tüm za- manların en büyük alimlerinden olan Biruni, tüm yaşamını, sormaya, sorgu- lamaya ve araştırmaya adamış büyük bir isim. “Edindiğin bilgiler, giysilerine benzememeli, sen yıkanırken akıp git- memeli” diyen Biruni, bilim dünyasına kattıklarıyla hala tüm dünya da takdir topluyor. Biruni, gökbilimden matematiğe, doğa bilimlerinden astrolojiye, coğ- rafyadan tarihe farklı alanlarda sürdür- düğü çalışmalar sonucu çok kıymetli eserlere imza attı. Alçak gönüllülüğü ile bilinen Biruni, bu eserlerinin bir kısmını dönemin önemli insanlarına ithaf etti. Newton’dan 700 sene önce, Netwon’un ispatladığı yer çekimi ku- ramı üzerine ilk fikirleri ileri sürdü. Ge- liştirdiği teleskoplarla yaptığı çalışmalar sonucu gezegenlerin güneş etrafında döndüğünü doğrulayan Galileo’dan 600 sene önce, dünyanın döndüğü düşüncesini ortaya koyan kişi yine Bi- runi’den başkası değildi. Biruni’nin günümüze kadar ulaşan ki- tapları onlarca dile çevrilip, bilim dün- yası için yol gösterici olarak önemli bir konuma sahip. Biruni’nin hayatı bo- yunca 200’ye yakın eseri kaleme aldığı tahmin ediliyor. Bu eserlerin 70 adedi astronomi, 20 adedi ise matematik ala- nında. Gözlemleyerek veri toplamanın önemine inanan Biruni, ırk kavramına da önem vermedi. Başka toplumların, kültürlerine, inanışlarına, geleneklerine saygıyla yaklaşıp, eserlerini de bu doğ- rultuda yazdı. Geleceğe ışık tutan bir alim Yunan filozofları Aristo, Arşimet ve Demokritus’un çalışmalarından etkile- nen Biruni, yaşamının büyük bir bölü- münde Yunan ve Hint tıbbını inceledi, bu alanlarda karşılaştırmalar yaparak hem günümüze hem de yaşadığı çağa ışık tuttu. Kendinden çok sonra gelen Newton, Toricelli, Copernicu ve Gali- leo’ya ilham kaynağı olan Biruni, gü- neş hareketlerini takip ederek mevsim geçişlerinin ne zaman yaşandığını be- lirledi. Bununla da yetinmeyen, döne- min zirveye ulaşan ismi Biruni, dünya- nın çapını bugünkü değerine çok yakın bir oranda tespit etti. Eserlerinin birkaçı günümüze kadar ulaşabildi Biruni, 4 Eylül 973 yılında bugünün Özbekistan’ı sayılan Harezm bölgesi- nin merkezi olan Kas’ta hayata geldi. Ölüm tarihi net olarak bilinmese de miladı 1061 yılında öldüğü tahmin ediliyor. Eserlerinde ailesi ve soyu ile ilgili bilgi vermeyen Biruni’ye batı dil- Künye Tam adı: Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Biruni Kimdir: 10. 11. Yüzyıllarda yaşayan Orta Çağ Türk-İslam aleminin, fizik, tıp, matematik, astronomi, trigonometri, coğrafya, jeodezi, farmakoloji, jeoloji ve din alanlarında çalışmalar yapmış en büyük alimi. Doğum yeri ve tarihi: 4 Eylül 973 Harezm - Kas (Özbekistan) Ölüm Tarihi: Bilinmiyor İlham Veren Hikayeler 118 AİM SAD DERGİSİ Mayıs - Haziran 2021 Evrensel bir deha: El-Biruni Orta Çağ Türk - İslam aleminin en büyük ve en bilgin ismi olarak bilinen Biruni; fizikten tıbba, matematikten astronomiye, coğrafyadan jeodeziye bilimin farklı birçok alanında eserler ve çalışmalar ortaya koymuş evrensel bir deha.