AİMSAD Dergisi - Sayı 24

İşletme Yönetimi 54 AİM SAD DERGİSİ Mayıs - Haziran 2019 Karar alırken şapkanız ne renk? Günümüzdeki gibi belirsizliğin yüksek olduğu küresel rekabet ortamında başarının anahtarı, kaliteli ve zamanında karar verme yetkinliğidir. Şirketlerde karar vermek için sıkça kullanılan yöntemlerden biri de altı şapkalı düşünme tekniğidir. İ ş dünyasında kaliteli ve zama- nında karar verme yetkinliği, şirketlerin başarısı için gerek- lidir. Hatta günümüzdeki gibi be- lirsizliğin yüksek olduğu küresel re- kabet ortamında başarının anahtarı olarak bile görülebilir. Ancak günümüzde etkin ve kabul edilebilir kararları verebilmek geç- mişten daha zordur. Çünkü karar vericiler oldukça karmaşık, rekabet- çi ve dinamik bir ortamdadır. Bu yüzden öncelikle tüm bilgilerin elde edilip en iyi çözümün bulunması gerekir. Problemin tanımlanması belki de en önemli aşamalardandır. Sonuçta elde edilecek çözüm eğer başlangıçta belirlenmiş problemi çözmemişse karar sürecinden iste- nen performans elde edilememiş demektir. Şirketlerde karar vermek için sıkça kullanılan bazı bilimsel yöntemler mevcuttur: Delfi tekniği, nominal grup tekniği, beyin fırtınası, altı şapkalı düşünme tekniği gibi… Bu yöntemler ile bireysel farklılık- lar uzlaşmacı oturumlar ile grup kararına dönüştürülmekte ve so- nuçta tüm şirketin uygulayacağı ve üzerinde çoğunlukla fikir birliğine varılmış bir karara ulaşılmaktadır. Bugün sizlere, bunlardan en ilgi çe- kici olanını, Edward de Bono’nun altı şapkalı düşünme tekniğini akta- racağız… Altı şapkalı düşünme tekniğinin te- melinde, düşüncelerimizi altı farklı bakışı simgeleyen farklı renklerdeki şapkaları takarak ortaya koymak ve yaratıcılığımızı geliştirmek yatıyor. Bu teknik sayesinde, bir konu üze- rinde daldan dala atlanarak belir- tilen görüşler bir sisteme konulur, zaman kaybı önlenir ve sonuçların ortaya çıkması kolaylaşır. Başkent Üniversitesi İşletme Yöne- timi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ünsal Sığrı, derslerinde yaptığı sunumlar- da, altı şapkalı düşünme kavramının iki ana amacı bulunduğuna işaret eder: 1)Düşünürün her seferinde sade- ce bir şeyle uğraşmasını sağlayarak düşünme faaliyetini sadeleştirmek. Bu teknik sayesinde düşünür duy- guların, mantığın, bilginin, umut ve yaratıcılığın hepsine aynı anda dikkat etmek yerine onlarla ayrı ayrı ilgilenebilme olanağı sağlar. 2)Gerekli düşünme biçimlerine is- tenildiği anda geçiş yapmayı sağla- mak. Düşünme şapkalarının bir tür kısaltılmış talimatlar olduğu söyle- nebilir. Beyaz, tarafsız ve objektiftir. Bu şapka objektif olgular ve rakamlar- la ilgilidir. Erişebildiğimiz bilgileri değerlendirmeyi, gereksinim duy- duğumuz bilgileri ortaya koymayı ve konuyla ilgili sorularımızı yö- neltmeyi bu bakış açısı sayesinde gerçekleştirebiliriz. Beyaz şapkayı giyince şunlara benzer sorular so- rarız: n Elimizde ne gibi bilgiler var? n Daha hangi bilgiler gerekiyor? n Eksik bilgiler nelerdir? n Gerekli bilgileri nasıl elde ederiz? n Ne tür sorular sormalıyız? Görüleceği üzere, beyaz şapka, dik- katimizi eldeki bilgilere toplamak için kullanılır. Önemli olan bilgi- lerin kesinlik derecesini doğru bir biçimde belirtmektir. Kırmızı; öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır. Duygusal bir bakış açısı verir. Aynı zamanda ateşi ve sıcak- lığı çağrıştırır. Bir şeyden niçin hoş- landığınızı ya da hoşlanmadığınızı bilemeyebilirsiniz. Doğal olarak si- zin de duygularınız var ve kırmızı şapka tüm duygularınızı açıklama- nıza olanak verir. Genel olarak zih- nimizin arka planında korku, öfke, nefret, şüphe, kıskançlık ya da sevgi gibi güçlü duygular yer alabilir. Bu duygusal arka plan algılama biçimi- mizi sınırlar ve yönlendirir. Kırmızı şapkayı kullandığınızda, hiçbir açık- lama yapmaksızın duygularınızı ve sezgilerinizi söyleme fırsatını elde edersiniz. Kırmızı şapka düşünmesinin ama- cı, bu arka planı görünür kılmak