AİMSAD Dergisi - Sayı 46 (Ocak-Şubat)

AĞAÇ İŞLEME MAKİNE SANAYİCİLERİ DERNEĞİ AİM SAD DERGİSİ Ocak - Şubat 2023 97 oturan gıda, tarımsal emtia ve ener- ji fiyatlarındaki artışların tetiklediği yüksek enflasyonist ortamın etkisin- de kaldığı bir yıl geçirdi. Dünyanın tamamına yakın merkez bankaları uzun yıllardır görülmemiş bu yük- sek enflasyonist ortam ile mücadele kapsamında sıkı para politikalarını devreye alarak politika faizlerini artırma yoluna giderken, Türkiye aslında benzer yönde bir politikayı farklı yöntemlerle uygulamayı ter- cih etti. Türkiye ekonomisinin yıl- lıklandırılmış bazda cari açık rakamı son verilere göre 43,5 milyar dolar ile 2018 yılından bu yana kaydedi- len en yüksek seviye olarak tarihe geçti ve aylık bazda 12 ay süre ile üst üste açık verilmiş oldu. Makro ihtiyati tedbirler ve liralaşma strate- jilerinin sıklıkla gündemde olduğu 2022 yılında, yeni uygulamaya ko- nulan kur korumalı mevduat ürünü ile TL cinsinden mevduatlara eği- lim artmış olsa da TL’nin ABD do- larına karşı değer kaybı yıllık bazda yüzde 30’un üzerine çıktı. Sürekli yükseliş kaydederek son 24 yılın zirvesini gören enflasyon oranları ile alım gücünde meydana gelen sert geri çekilmeler 2022 yılı Tür- kiye ekonomisinin ana gündemine yerleşen ve özellikle yılın son çey- reğinde sıkça konuşulan gündem maddelerinin başında geldi. Hane halklarının alım gücü seviyelerinde meydana gelen bu düşüş, firmalar nezdinde de işletme sermayesi eri- mesi olarak gündemde yerini aldı. Uygulanan makro ihtiyati tedbir- ler çerçevesinde TCMB ve BDDK tarafından bankaların kredi kullan- dırımlarına getirilen kısıtlamalar neticesinde reel sektörün krediye erişimi ciddi manada sekteye uğra- maya başladı. Reel sektörde yüzü gülen kesim daha çok ihracat ile uğraşan şirketler oldu. 2022 yılında ihracat ve ithalat değerleri sırasıyla 254,2 ve 364,4 milyar dolar seviye- lerinde gerçekleşirken ve ihracat ta- rafında yeni rekorlara imza atılırken dış ticaret açığının ithalattaki artışın daha hızlı olması faktörü etkisiyle yıl genelinde ise 110,2 milyar dolar seviyesinde olduğu bir yıl geçirdik. “Firmaların finansman konusunda en çok başvurduğu ve faydalandığı kurumlar bankalar oldu” n Firmalar 2022 yılında en çok hangi finansman kaynaklarından faydalandılar? Her ne kadar bankalar 2022 yılında kredi kullandırım konusunda ih- tiyatlı olsalar da yine de firmaların finansman konusunda en çok baş- vurduğu ve faydalandığı kurumlar oldular. Bankaların yanı sıra firma- lar kendi ölçeklerine ve sektörlerine uygun şekilde tasarlanan daha çok girişim ve yatırıma yönelik hibe ve teşviklerden de sıklıkla faydalan- dılar. Yıl içerisinde açıklanan 60 milyar TL tutarındaki kredi garanti fonu paketi (KGF) ne yazık ki tam olarak ihtiyacı karşılar nitelikte ol- madı. 60 milyar TL’lik KGF destek paketine gerçekten ihtiyaç duyan küçük işletmelerin, bundan fayda sağlayamadığını geçen yılın mart ayında da özelikle belirtmiştim. İla- veten bankaların şube başına düşen limitleri ihtiyaçları karşılamaya yet- mediğine değinerek ekonomi yö- netiminin KGF destek paketini reel kesimin ekonomik faaliyetin sürme- sini sağlayabilecek şekilde tasarlana- rak ya yeniden düzenlemesi ya da yeni bir paket açıklaması gerektiğini vurgulamıştım. “2023 yılı 2022 yılından çok da büyük ölçüde farklı olmayacak” n Firmalar 2022 yılında finans- man konusunda ne tür sorunlar yaşadılar? 2023’te hangi sorunla- rın öne çıkmasını bekliyorsunuz? Firmaların 2022 yılında finansman konusunda yaşadıkları sorunlar; stok finansmanı, özellikle alacakla- rın vaktinde tahsil edilememesi ne- deniyle bozulan nakit akışları, büt- çelerin planlandığı gibi gitmemesi, istenilen türde ve şartlarda krediye erişememek oldu. Artan hammad- de maliyetleri ve üretim girdi fak- törlerindeki fiyatların yükselmesi sonucunda sattıkları nihai ürünün yerine yenisini koymakta zorlanan firmalar işletme sermayesi yöneti- minde büyük sıkıntılar yaşadılar. Özellikle küresel çapta nakliyeler- de yaşanan gecikmeler, makine ve teçhizat fiyatlarındaki artışlar ne- deniyle kendilerine gelen talepleri yetiştirebilmek için yeni yatırımlar yapmak konusunda ilave finansma- na erişmekte sıkıntı yaşayan firma- lar da işlerini büyütmekte çeşitli zorluklar yaşayarak pazar kayıpları yaşadılar. Ancak bu sorunlar elbet- te tüm firmalar için geçerli olmadı. Planlamasını doğru yapan, tekno- lojik altyapı yatırımlarını doğru ya- pan ve 2021 yılında 2022 yılı büt- çelerini çeşitli senaryolar dahilinde alternatifli hazırlayan firmalar bu küresel kriz ortamında doğan fır- satlardan da yararlanmayı bildiler. 2023 yılı da bu açılardan aslında 2022 yılından çok da büyük ölçü- de farklı olmayacak. Şu anda 2023 yılının ilk ayında da yine krediye erişimin zor olduğu dönemleri ya- şamaya devam ediyoruz. 7 Ocak tarihinde TCMB’nin yeni bir yö- netmelik yayınlayarak bankaların yabancı para (YP) mevduatları için menkul kıymet tesis oranlarında güncellemeye gitmesi krediyi erişi- mi daha da zor hale getirmiş oldu. 2023 yılında Türkiye’de seçimlerin