AİMSAD Dergisi - Sayı 45 (Kasım-Aralık)

Makale 86 AİM SAD DERGİSİ Kasım - Aralık 2022 Mülakat sürecinde hata her zaman adaydamı? Duygu Özen Önder - Mass Recruitment Senior Team Leader / Opinist Çalışan seçim sürecinde en yaygın kullanılan yöntem olan mülakat- ların, her zaman en uygun adayın seçimi ile sonuçlanmadığı biliyo- ruz. Çalışan mülakatlarının geçer- liliğinin ve güvenilirliğinin sorgu- lanmasına neden olan bu durum, mülakatı yapan görüşmeci kaynaklı da olabiliyor. Mülakatlarda aday- lar tarafından yapılan hatalara ge- nellikle daha fazla odaklanılıyor, fakat mülakatçı tarafından yapılan hatalar da işe alım sürecinin seyrini önemli ölçüde etkileyebiliyor. Personel ihtiyacına yönelik iş baş- vurularının alınması ile başlayan, işe alım kararının verilmesi ile sonuç- lanan seçme yerleştirme sürecinde, mülakatların belirleyici olduğu dü- şünüldüğünde, sürecin başarısında mülakatı gerçekleştirenlerin kritik önem taşıdığını söyleyebiliriz. Mülakatlarda yapılan hatalar in- san kaynakları yönetimi yazınında da farklı çalışmalara konu olmuş- tur. Posthuma, yaptıkları 10 yıllık yazın taraması sonucunda seçim mülakatlarını farklı yönleriyle ele alan çalışmaları incelemiş ve seçim mülakatlarında yapılacak hataları; sosyal faktörler, bilişsel faktörler, bireysel farklılıklar, ölçüm ve çıktı- lar başlıklarına ayırarak bir çerçeve oluşturmuştur. Bu çerçevede ince- lenen çalışmaların büyük çoğun- luğu (%41) bireysel farklılıkların mülakatlar üzerindeki etkisi ile ilgi- lidir. Mülakat sürecine etki eden bu bireysel farklılıklar; başvuran adayın özellikleri ve mülakatı gerçekleşti- ren kişinin özellikleri olmak üzere iki farklı açıdan incelenmiştir. Mü- lakatın başarısına; mülakatı gerçek- leştiren kişinin eğitimi ve deneyimi, davranışları, klişeleri ve beklentile- ri, yaşanılan bilişsel karmaşıklık ve ruh hali gibi özelliklerinin etki etti- ği belirtilmiştir. 2018 yılında Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi’nde yayınla- nan “Çalışan Seçim Sürecindeki Görüşmeci Kaynaklı Mülakat Ha- taları Üzerine Araştırma” başlıklı makalede; çalışan seçme sürecinde yararlanılan bir araç olan mülakat- larda en sık karşılaşılan görüşmeci kaynaklı mülakat hataları incelen- miştir. Bu araştırmaya göre; iş- letmelerde oluşan ihtiyaçlar doğ- rultusunda açılan pozisyonların öngörülen süreler içerisinde kapa- tılmış olması, seçme ve yerleştirme sürecinden sorumlu kişilerin per- formans göstergesi olabilmektedir. (Özen ve Kızıldağ, 2018). Açık pozisyonların hedeflenen sü- relerde doldurulmamış olması ise, ilgili işe alım ekibinin performansını olumsuz yönde etkilemesi nedeniyle bir istihdam baskısı oluşturmaktadır. Bu durum işe alımdan sorumlu kişi- lerin mülakat sürecinde hata yapma- sına zemin oluşturabiliyor.