AİMSAD Dergisi - Sayı 42 (Mayıs-Haziran)

Gezi 108 AİM SAD DERGİSİ Mayıs - Haziran 2022 Türkiye’nin engüzel köşe taşı: Artvin Yeşilin farklı onlarca tonu, Çoruh Nehri, Karagöl, engebeli arazileri, temiz havası ile Artvin, Karadeniz’in enkıymetli şehirlerindenbiri. Geçmiştebubölgedehükümsürmüşmedeniyetlerin yaptırdığı manastırlar, kiliseler ve köprüler gibi birçok tarihi esere sahipolanArtvinhermevsim başka bir güzelliğe bürünüyor. K aradeniz Bölgesi’nin doğu Karadeniz Bölümü’nde bu- lunan Artvin engebeli bir coğrafyaya sahip olmasına rağmen doğal güzellikleri, kültürel zengin- likleri ve tarihi yapısıyla öne çıkıyor. Kuzeyde, Karadeniz’e sınırı bulunan Artvin’in doğu ve güneydoğusunda Ardahan, güneyinde Erzurum bulu- nuyor. Şehrin kuzeybatı sınırları ise Gürcistan ile çevrili. Artvin, M.Ö. Büyük Kiros tarafın- dan kurulan ilk Pers İmparatorluğu döneminde Gürcistan’da da yayıl- mış bir din olan Zerdüştlüğe bağlı olarak ortaya çıkan bir yer adı olarak kabul görüyor. Gürcüce kaynaklara bakıldığında ise Artvini ve Artava- ni isimleriyle anılan şehir yeşilin her tonunu barındırmasıyla nam salmış, Karadeniz’in gözde illerinin başında geliyor. UNESCO’nun 2013 Dünya Belleği Programı’na giren ve Gürcü Kraliyet ailesinin prenslerinden biri olan tarihçi ve coğrafyacı Vahuşti de bu yerleşim yerinden Artavani olarak söz etmiş. Ayrıca şehir Çoroksi, Ço- rok, Kollehis ve Klarceti gibi isimleri almasının yanında Osmanlı Döne- mi’nde ise Livane olarak anılmış. Tarihsel geçmişine bakıldığında ise Şavşat’ın Meşeli ve Yusufeli’nin De- mirköy yakınlarında bulunan bakır baltalara dayandırılarak M.Ö. 3000’li yıllara yani Tunç Çağı’na kadar gitti- ği görülüyor. M.Ö.4. yüzyılda bölge- den geçen Ksenophon’a göre Artvin ve çevresinde Kolkhlar, Makaronlar ve Taoklar gibi birçok kavim yaşa- mını sürdürüyormuş. Çoruh Havza- sında bulunan Artvin, Antik Çağ’da Kolhis ve İberya sınırları içinde bu- lunuyordu. Bununla birlikte arkeo- lojik buluntulara göre Doğu Ana- dolu Bölgesi’ne hakim olan ve ilk Proto Türk kavimlerinden biri olan Hurriler’in Artvin ve çevresinde site devleri kurdukları da biliniyor. Eski Yunan tarihçisi Herodot’un İskit diye nitelendirdiği bu devlet çağının öncüsüydü. Tekerleği icat eden, atı evcilleştiren, tarihte ilk beyin ameli- yatını gerçekleştiren İskitler, Artvin’i ele geçirerek bu alanı askeri üst ola- rak kullanmaya başladı. Bu tarihten günümüze kadar birçok tarihi olaya tanıklık etmiş, farklı bir- çok kavime ve devlete ev sahipliği yapmış olan Artvin’in 7 Mart 2921 tarihinde kurtuluşu ilan edildi. Böy- lece 7 Mart 2921’de Artvin-Arda- nuç-Borçka ve Şavşat’ta Türk Bayra- ğı dalgalanmaya başladı.