AİMSAD Dergisi - Sayı 41 (Mart-Nisan)

AĞAÇ İŞLEME MAKİNE SANAYİCİLERİ DERNEĞİ AİM SAD DERGİSİ Mart - Nisan 2022 111 içinde yapılan düzenleme ile kaza statüsüne getirilerek, Şam Beyler- beyliğine bağlı olarak yönetildi. Hatay Sorunu: “40 asırlık Türk yurdu düşman elinde esir bırakılamaz” Hatay, Mondros Mütarekesi’nden sonra Fransızlar tarafından işgal edildi. Yunanlılara karşı kazanılan Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra, TBMM ile Fransa arasında 20 Ekim 1921’de imzalanan Anka- ra Antlaşması’na göre Hatay Fransız yönetiminde kaldı. Fakat Suriye’den ayrı bir yönetime sahip oldu ve bura- daki Türklere kültürel haklar verildi. 1936’da Fransa Suriye’den çekilmek isteyince, Hatay’ın da Suriye içinde kalma tehlikesi ortaya çıktı. Türk Hükümeti eğer Fransa Suriye’den çekilecekse Hatay da Suriye gibi ba- ğımsız olmalıdır tezini savunuyor- du. Atatürk, Fransa’ya Türkiye’nin kararlılığını göstermek için Hatay sınırındaki birlikleri denetlemeye gitti. Yaklaşan yeni savaş tehlikesi- ni de dikkate alan Fransa, sonunda Hatay’ın bağımsızlığını kabul etti. 2 Eylül 1938’de kurulan Hatay Dev- letinin parlamento başkanlığına Ab- dülgani Türkmen, devlet başkanlığı- na ise Tayfur Sökmen seçildi. 10 ay kadar yaşayan bu devlet 23 Haziran 1939’da Türkiye’ye katıldı. 7 Tem- muz 1939’da 3711 sayılı kanun ile de Hatay, Türkiye’nin bir ili oldu. Mustafa Kemal Atatürk’ün; “40 asır- lık Türk yurdu düşman elinde esir bırakılamaz. Hatay benim şahsi me- selemdir. Hatay’ı mutlaka alacağım” sözleri bu konudaki hassasiyetini net bir şekilde ortaya koymuştu. Amanos Dağı ve Asi Nehri şehre yaşam sunuyor Hatay’ın en önemli yükseltisini ku- zey-güney hattında uzanan Gavur veya Nur Dağları olarak da bilinen AmanosDağları oluşturuyor. Bu sıra- dağların en yüksek noktası 2 bin 240 metre ile Mığırtepe. Ziyaret Dağı ve Keldağ şehirdeki diğer önemli yük- seltiler. Hatay´ın en önemli akarsuyu Latince Orontes denilen Asi Nehri. Lübnan’daki Bekaa Vadisi’nin doğu kısmından doğup, Suriye toprakla- rından geçen Asi Nehri, Hatay’ın güneydoğu sınırlarından ülkeye gi- rerek, Samandağ yakınlarında delta oluşturur ve Akdeniz’e dökülüyor. 556 kilometre uzunluğa sahip olan Asi Nehri’nin 366 kilometresi Su- riye’de, 98 kilometresi Türkiye’de, 40 kilometresi ise Lübnan toprakları içinde yer alıyor. Ayrıca nehrin 52 kilometresi Türkiye-Suriye sınırını oluşturuyor. Asi Nehri’nin üzerinde Memlük Dönemimden kalma değir- menler yer alıyor. Deniz ticaretinde söz sahibi bir şehir Türkiye’nin en büyük limanlarından birine sahip olan İskenderun ve mer- kez ilçesi Antakya, Hatay’ın hem en büyük hem de en önemli ilçeleri ko- numunda. Deniz ticaretinde önemli bir konumda olan İskenderun Lima- nı’ndan, boru hattıyla Batman’dan gelen petrol deniz yoluyla Mersin’e gönderiliyor. Türkiye’nin dördüncü büyük limanı olan İskenderun Li- man’ında ayrıca NATO’ya bağlı bir iskele ve demiryolu istasyonu bulu- nuyor. Hatay’ın doğal bitki örtüsünü maki- ler ve ormanlar oluşturuyor. Mersin, defne, kekik ve lavanta ilde en çok rastlanan maki türleri. Amanos Dağ- ları’nın denize bakan yamaçlarında makilik alanlardan sonra 800 met- reden 1200 metreye dek ardıç gibi ibreli ağaçlarla, meşe, kayın, kızılcık, kavak, çınar ve tespih gibi yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar göze çarpıyor. 1200 metrenin üzerinde, ibreli ağaçlardan kızılçam, karaçam, sedir ve yer yer ardıçlardan oluşan geniş ormanları bulunuyor. Buğday, pamuk ve zeytin önemli tarım ürünleri Büyük bir bölümü Akdeniz iklimi etkisi altında olan Hatay Türkiye’nin yağışlı bölgeleri arasında yer alıyor.