AİMSAD Dergisi - Sayı 38 (Eylül-Ekim)

AĞAÇ İŞLEME MAKİNE SANAYİCİLERİ DERNEĞİ AİM SAD DERGİSİ Eylül - Ekim 2021 141 Kütahya topraklarında yerleşen ve adı bilinen en eski topluluk Hititler olarak bilinse de bölgede yapılan arkeolojik kazılar sonucunda elde edilen buluntular bölgenin yerleşim tarihinin ilk çağlara kadar gittiğini gösteriyor. Hititlerin yanı sıra ta- rih boyunca bölgede, Frig, Roma, Bizans, Selçuklu, Germiyanoğul- ları ve Osmanlı Devleti hüküm sürdü. Arkeolojik kazılar sonucu elde edilen sikke ve yazıtlara göre Kütahya’nın antik dönemdeki adı Kotiaeiondu. Ünlü Antik Çağ coğ- rafyacısı Strabon, bu adın Kotys’in kenti anlamına geldiğini belirtmiş. Kotys isminin ise Romalılar’ın MS 38’de Anadolu’ya gönderdiği bir komutana ait olduğu düşünülüyor. Ne zaman kurulduğu kesin olarak ifade edilemiyor Kütahya’da ilk yerleşim yerleri Kü- tahya kalesi ve çevresinde toplandı. Germiyanoğulları döneminde de kullanılan şehir merkezinde yapılan kazılarda Roma dönemi mezar- lık alanları bulundu. Ancak şehir merkezinde Frigler dönemine ait önemli bir buluntuya rastlanmadı. Antik dönemdeki yerleşim alanı henüz kesin olarak belirlenemediği için Kütahya’nın ne zaman kurul- duğu, nerede kurulduğu, ne zaman ve kim tarafından fethedildiği kesin olarak ifade edilemiyor. Zengin gümüş yatakları nedeniyle saldırıya uğruyordu Kütahya yöresi, Hititler Dönemi’n- de Assuva’nın doğusunda, Hitit Devlet sınırlarının batısında yer alıyordu. Antik Çağ bölümlenme- sine bakıldığında ise ilin doğu ya- rısındaki toprakları Frigya, batısı da Mysia bölgesinde bulunuyordu. O dönemde Hititlerin siyasal etkisi dı- şında kalan Batı Anadolu’daki pek çok kent konfederasyonlar şeklinde örgütlenmişti. Kuzeybatı Anado- lu’daki Assuva Konfederasyonu da bunlardan biriydi ve Kütahya’nın batısında kalan topraklar bu konfe- derasyona bağlı olarak yönetiliyor- du. İlin kuzey kısımları ise zengin gümüş yatakları ve buna bağlı ge- lişmiş ticaret yolları dolayısıyla Hi- titlerin sürekli ilgi ve etki alanında kalıyordu. Bu yüzden sıkça saldırı- lara uğruyordu. Hitit İmparatorlu- ğunun sonlarında doğuda Assuva yöresindeki bakır yatakları Asurla- rın hakimiyetine geçti. Bu durum Hititlerin, Kütahya’ya olan ilgisinin artmasına neden oldu. Söz konusu bu dönemde Assuva Sum Dlama, Hititler ise IV. Tuthaliya tarafından yönetiliyordu. Persler Lidyalıları tarihten sildi MÖ 8. yüzyılda devlet olarak örgütlenmeye başlayan Frigler, barışçıl bir toplumdu. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan Frigler, yap- tıkları kaya mezarları ve tapınma alanları ile kendilerine özgü mima- ri özelliklerini geliştirdiler. Frigler bunların yanı sıra maden işçiliği ve dokumacılıkta da kendilerini geliştirdiler. MÖ 676’da Kafkasya üzerinden Anadolu’ya giren Kim- merler, Frigya Kralı III. Midas’ı yenerek Kütahya ve çevresini ele geçirdi. Daha sonra, MÖ 607’de ise Lidya kralı Alyattes, Kimmer egemenliğine son verdi. Tarihte büyük öneme sahip olan Efes’ten başlayıp başkent Şart, Uşak ve Kü- tahya’dan geçerek Adalar Denizi ve Kızılırmak’ın doğu yakasını birbiri- ne bağlayan Kral Yolu da Lidyalılar döneminde yapıldı. Doğuda geli- şerek Anadolu’yu Marmara’ya ka- dar istila eden Persler’in ünlü kralı II. Kyros, MÖ 546’da Lidyalıları tarihten sildi. İskender, Pers yöne- timinin zayıflamasıyla MÖ 334 yı- lında gerçekleşen savaşı kazanarak, Kütahya ve çevresinde hakimiyet kurdu. İskender’in ölümünden sonra ise bölgenin hakimiyeti ko- mutanlarından Antigonas’a geçti. Önemli bir piskoposluk merkezi haline geldi Kütahya, Roma egemenliğine gir- diğinde bölge küçük şehir devlet- lerinden oluşuyordu. Günümüzde Kütahya’da Koti-aeion, Gediz’de Cadı, Simav’da Synaus, Emet’te Ti-beriopolis, Simav Boğazköy’de Ancyra, Altıntaş’ta Soa ve Çavdar- hisar’da Aizanoi Antik yerleşim merkezleri bulunuyor. Bu şehir devletleri Claudius adı verilen va- liler tarafından yönetiliyordu ve toplanan verginin bir bölümünü