AİMSAD Dergisi - Sayı 35 (Mart-Nisan)

Göçebe Türk kavimlerinden olduk- ları tahmin edilen Bulgarların Orta Asya’dan Avrupa’ya yönelen göç dalgalarıyla geldikleri sanılıyor. Bul- garlar önce Karadeniz ile Hazar De- nizi arasındaki bölgeye yerleşti, daha sonra 4. ve 5. yüzyılda Kafkasya ve kuzeyine yerleşti. Birleşmiş bir Bulgar devletinin ortaya çıkışı, Balkanlar’ın çoğuna egemen olan Birinci Bulgar İmparatorluğu’nun M.S. 681’de ku- rulmasına kadar uzanıyor. 9. yüzyılda devletin iki ana unsuru olan Slavlar ve Bulgarlar giderek birleşerek Hristi- yanlığın resmi dini olarak kabul ettiler. Böylece Orta Çağ süresince Slavlar için bir kültür merkezi haline geldi. 500 yıl sürecek Osmanlı hakimiyeti 9 ve 10. yüzyıllar arasında sıklıkla Bul- gar İmparatorluğu ile Bizans İmpara- torluğu arasında hakimiyet mücade- leleri yaşandı. Bu dönemde Bulgarlar bir taraftan da topraklarını genişlet- tiler. Ancak bölge 1018 yılında böl- genin tamamen Bizans hakimiyetine girdi ve bölgedeki Bizans varlığı 1187 yılına kadar devam etti. Bu tarihte bölgede İkinci Bulgar İmparatorluğu kuruldu. İkinci Bulgar İmparatorlu- ğu’nun 1396’da çökmesiyle birlikte, toprakları yaklaşık beş yüzyıl boyunca Osmanlı yönetimine girdi. Bugünkü Bulgaristan topraklarında Osmanlı hakimiyeti 20. yüzyıl başları- na kadar devametti. 19. yüzyılın orta- larına kadar Osmanlı idaresinde barış içinde yaşayan Bulgarlar, 1840’lardan itibaren Fransız İhtilali’nin getirdiği ulusçuluk akımının da etkisiyle çeşitli isyanlara kalkıştı ve bağımsızlık süre- cini başlattı. 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi’nin ardından imzalanan Berlin Antlaşması ile Tuna Nehri ile Balkan- lar arasında özerk bir Bulgar Prensliği kuruldu. 1908 yılında ise Bulgaristan tam bağımsızlığını ilan etti. Bundan sonraki yıllarda komşuları ile yaşadığı çatışmalar Bulgaristan’ın her iki dün- ya savaşında da Almanya ile ittifak yapmasına sebep oldu. Birinci Dünya Savaşı’nda diğer Balkan devletlerinin aksine Almanya, Avusturya-Macaris- tan ve Osmanlı Devleti ile aynı safta yer alan Bulgaristan, İttifak Devlet- leri’nin savaşı kaybetmesi ile önemli toprak kayıplarına uğradı. Varşova Paktı üyesi İkinci Dünya Savaşı’na Almanya ve İtalya’nın safında giren Bulgaristan 1944’te SSCB’nin ülkeye girip yö- netime el koymasıyla Sovyet liderli- ğindeki Doğu Bloku’nun bir parçası olarak tek partili bir sosyalist devlet haline geldi ve soğuk savaş yıllarında Varşova Paktı’nın üyesi olarak kaldı. 1989’da Doğu Bloğu’nun dağılma- sıyla iktidardaki Komünist Parti, çok partili seçimlerin yapılmasına izin ver- di ve bu da Bulgaristan’ın demokrasi ve piyasa ekonomisine geçiş süreci başladı. Doğu Bloğu’nun çözülme- siyle 1990 yılında sosyalist rejimin yıkılmasıyla Bulgaristan’ın, komşusu Türkiye ile olan ilişkilerini oldukça hızlı ve olumlu bir gelişme gösterdi. SSCB’nin çöküşü sonrası Bulgaris- tan’ın Sovyet pazarını kaybetmesi ve kapitalist ekonomiye uyum sorunları yaşaması nedeniyle 90’lı yıllar boyun- ca milli geliri yaklaşık yüzde 70 kü- çüldü ve çok ağır bir ekonomik bu- nalım yaşadı. Bulgar ekonomisi, 90’lı yılların sonundan itibaren toparlanma sürecine girdi ve Avrupa ülkeleri arası en hızlı büyüyen ekonomiler arasında yer aldı. Çok partili demokratik siyasî rejime geçiş ile birlikte kıta Avrupası ve Batı dünyası ile ilişkilerini güçlen- dirme yolunda temel bir politika izle- yen Bulgaristan bu çabaların bir ne- ticesi olarak 2004 yılında NATO’ya 2007 yılında da Avrupa Birliği’ne dahil oldu. Euro’ya geçiş süreci Bulgaristan AB’ye tam üye olma- sına rağmen ekonomik ölçütlerini AB standartlarına çıkaramadığı için Euro’ya geçemedi. Ülkede hala res- mi para birimi Bulgar Levası. Ülke Euro’ya geçmek mecburiyetinde ancak gerekli ölçütler, yıllardır uğ- raşılmasına rağmen sağlanamadı. Bulgaristan ile ilgili bir diğer tartışma konusu da Bulgaristan’ın Kiril alfa- besini kullanan ilk Euro bölgesi üyesi olması. Çünkü Euro banknotlarının üzerinde Latin ve Yunan alfabeleri ile Euro yazıyor. Avrupa Merkez Ban- kası, önce bunlara bir abecenin daha eklenmesinin çeşitli sorunlara yol açacağını belirtti. Bulgaristan ise ulu- sal telaffuzunun kullanımına aynen devam edeceği şeklinde cevap verdi. Tartışmalar, 2007 yılında Lizbon’da düzenlenen AB Zirvesi’nde son bul- du. Buna göre, Bulgaristan’ın Euro alanına girmesiyle beraber, Euro söz- AĞAÇ İŞLEME MAKİNE SANAYİCİLERİ DERNEĞİ AİM SAD DERGİSİ Mart - Nisan 2021 119 Temel ekonomik göstergeler GSYİH (Nominal) 67.917 milyon dolar (2020) Kişi Başı GSYİH (Nominal) 9.826 dolar (2020) GSYİH Büyüme Hızı Reel % -4 (2020) Enflasyon Oranı %1 (2020) İşsizlik Oranı %8 (2020) Kaynak: IMF Türkiye-Bulgaristan Dış Ticaret Değerleri (milyon Dolar) Yıl İhracat İthalat 2017 2.803 2.773 2018 2.670 2.501 2019 2.528 2.316 Kaynak: ticaret.gov.tr Resmi Adı Bulgaristan Cumhuriyeti Başkent Sofya Nüfus 6.951.482 Yüzölçümü 110.993,6 kilometrekare Etnik Yapı Yüzde 83,6 Bulgar, yüzde 9,5 Türk, yüzde 4,6 Roma, yüzde 1,5 diğer. Dili Bulgarca ve etnik azınlık dilleri Para birimi Leva