AİMSAD Dergisi - Sayı 24

İz Bırakan Kadınlar 118 AİM SAD DERGİSİ Mayıs - Haziran 2019 Geçmişe ışık tutan öncü bilim kadınları Dünyaca ünlü sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, bugüne kadar yazdığı 23 kitap ve birçok bilimsel makaleyle tarihe ve bilime ışık tutarken, Harriet Boyd Hawes da Ege’nin Girit adasındaki bir Minoan yerleşim yerini ortaya çıkan ilk arkeolog olarak tarihte yerlerini almışlardır. “Atatürk aydınlanmasının bitmez tükenmez bir neferi ve savunucusu olarak hatırlanmak isterim… “Dün- yanın tüm imkânları bende olsaydı, önce ülkemi Atatürk’ün yoluna tek- rar getirmek, bu işi başardıktan son- ra da uzaya gidip dünyayı seyretmek isterim…” Bu sözlerin sahibi dünyaca ünlü kadın Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ. Atatürk ve Cumhuriyet dev- rimlerinin,bilimin ve çağdaş yaşamın yılmaz savunucusu, aydın Türk ka- dını Muazzez İlmiye Çığ, haziran ayında 105 yaşına giriyor. 20 Haziran 1914 tarihinde Bursa’da doğan Muazzey İlmiye Çığ’a baba- sı ‘ilim sahibi’ olsun diye “İlmiye” adını koymuştur. Ailesi Kırımlı göçmenlerden olup babası Kırım’dan Amasya, Mer- zifon’a, annesi ise Kırım’dan Bur- sa’ya göçen Çığ, İzmir’de yaşamak- tayken, 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in işgali ardından Çorum’a yerleşti. llkokula Çorum’da başladı. Daha sonra Bursa’ya taşındılar. Bursa’da özel bir okul olan BizimMektep’te Fransızca ve keman dersleri aldı. 1926’da sınavla Bursa Kız Muallim Mektebi’ne (Bursa Kız Öğretmen Okulu) girdi. 1931 yılında mezun oldu ve babasının da öğretmenlik yapmakta olduğu Eskişehir’e ta- yin oldu. Eskişehir’de öğretmenlik mesleğini dört buçuk yıl yaptı. 15 Şubat 1936 tarihinde Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji bölümüne kay- doldu. Nazi Almanyasından Tür- kiye’ye iltica etmiş olan ve Ankara Üniversitesi’nde dersler veren Prof. Dr. Hans Gustav Guterbock’dan Hitit Dili ve Kültürü derslerini, Prof. Dr. Benno Landsberger’den Sümer ve Akad Dilleri ve Mezopo- tamya Kültürü derslerini aldı. 74 Bin tabletlik çivi yazılı belge arşivi oluşturdu 1940 yılında Ankara Üniversitesin- den mezun olduktan sonra İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi Çiviyazı- lı Belgeler Arşivine uzman olarak atandı. Aynı yıl Kemal Çığ ile ev- lenmişti. Müzede çalıştığı 31 yıl bo- yunca meslektaşı Hatice Kızılay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte müzenin deposunda bulunan Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış on bin- lerce tableti temizleyip, sınıflandırıp numaralandırdı, 74.000 tabletten oluşan çivi yazılı belgeler arşivini oluşturdu, 3.000 tabletin kopyasını yapıp katalog halinde yayımladı. 1957’de Münih’teki Oryantalistler Kongresi’ne katıldı. 1960’da He- idelberg Üniversitesi’nde altı aylık bir çalışma yaptı. 1965’de Roma’da sergilenen Hitit sergisini bu şe- hirden alarak Londra’ya götürdü. 1972’de emekliye ayrıldı. Emeklilikten sonra bir süre yurtdı- şında yaşayan Muazzez İlmiye Çığ, 1988’de Philadelphia’daki Asuroloji kongresine katıldı. Prof. Kramer’in History Begins at Sumer adlı kitabı- nı Türkçeye çevirdi ve kitap 1990’da “Tarih Sümerle Başlar” adıyla Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlan- dı. Kitabın çok ilgi görmesi üzerine 1993’te çocuklara yönelik Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk da da- hil Sümer ve Hitit kültürlerini tanı- tan 13 kitap yazdı. Osmanlı’nın son yıllarına, iki dünya savaşına ve Cumhuriyet’in her dö-