AİMSAD Dergisi - Sayı 23

İz Bırakan Kadınlar 116 AİM SAD DERGİSİ Mart - Nisan 2019 Mühendisliğin kitabına adlarını yazdırdılar Başlangıçta iş hayatında kabullenilmek istenmeyen kadınlar, tarihten bu yana verdikleri mücadeleler, azim ve başarılarıyla sanayinin, bilimin, teknolojinin her alanında adlarını yazdırmayı bilmişlerdir. Dergimizin bu sayısında ağaç işleme makineleri imalatının tarihçesi- ne ve gelişimine katkıda bulunmuş ilk kadın mühendislerden ve ilk bilim ‘kadınlarından’ bahsedeceğiz. TÜRKİYE’NİN İLK KADIN MÜHENDİSLERİ Türkiye’nin ilk kadın makine mü- hendisi Betül Yıldırmaz, ilk orman mühendisi Binnaz Zehra Sert, ilk ziraat mühendisi Nezahat Süer, ilk petrol mühendisi Halide Ural Türktan, ilk yüksek mühendis Sa- biha Ecebilge ve ilk inşaat mühen- disi ve aynı zamanda ilk mühendisi Sabiha Fırat, mühendislik bilimine adını yazdıran cesur yüreklerdir. Hepsinin hayatı, ‘kadın yapamaz’ algısının Türkiye’de yıkılmasına ne- den olan başarı hikayeleriyle dolu- dur. İşte onlardan ilk mühendis Sa- biha Rıfat Gürayman’ın hikayesi… Sabiha hanım, 1910 yılında Make- donya’nın güneybatısında yer alan bir şehirde dünyaya gelmiştir. İlk öğretimini Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu’nda tamamlayan Sabiha hanımın çocukluk yılları Kurtuluş Savaşı’nın zorlu ve acılı dönemleri- ne denk gemektedir. Ama O azimli ve kararlı bir kız çocuğudur. 1925 yılında Nişantaşı Kız Ortaokulu’nu bitirip 1927 yılına kadar İstanbul Kız Lisesi’ne devam etmiştir. Mühendislik yolunu Atatürk açtı Sonrasında, Atatürk’ün, kızların Yüksek Mühendis Mektebine alın- ması yönündeki isteğiyle mühen- dislik mektebine alınması İnşaat Mühendisliğini seçmiştir Yüksek Mühendis Mektebi’nde okumaya her ne kadar öğretmen- leri teşvik etmiş olsa da, Güray- man’ın bu tercihi toplumun bü- yük bir kesimi tarafından eleştiri konusu olmuştur. Mühendisliğin “Erkek işi” olduğunu söyleyen ke- simlerin muhalefeti ile karşılaşan Gürayman, asla yılmayarak, Yüksek Mühendis Mektebi’ne girmekle kalmamış, zamanla erkeklerle bera- ber spor yapmaya ve aynı takımda oynamaya da başlamıştır. On sekiz yaşında voleybola olan ilgisini Fe- nerbahçe voleybol takımına katıla- rak sürdürmüştür. Bu nedenle Gürayman sadece ilk kadın mühendis değil, aynı zaman- da ilk kadın voleybolcumuzdur. Ayrıca 1929 yılında İstanbul şam- piyonu olan Fenerbahçe erkek ta- kımının kaptanlığını yapmıştır. 1933 yılında Yüksek Mühendis Mektebinden mezun olduktan sonra kısa sürede insanların kalp- lerini kazanan Sabiha Gürayman, görevlendirildiği her yere dağ bayır demeden gitmiş, önemli eserlere adını yazdırmıştır. 1935’te mezun olduğu Yüksek Mühendis Mektebi tarafından köprü inşa etmek üzere şehir dı- şına gönderilir. Daha ilk günlerde çadır ve şantiye hayatına alışan Sa- biha Gürayman, sabahtan akşama kadar hırsla sevdiği işi gerçekleş- tirmiştir. Pek çok kez inşaatı bıra- karak gitmek isteyen işçileri ikna ederek köprünün tamamlanmasını sağlayan Gürayman’ın çalışmaları Beypazarı Köyü halkının takdirini kazanmıştır. Köyde, Sabiha Rıfat Gürayman’a atfen köprünün ismi “Kız Köprüsü” olarak anılmıştır. Daha sonra birçok okul, hastane, hükümet konağı, halkevi, köprü ve bina yapımında görev alan Sabiha Hanım, onun bu günlere gelmesi- ni sağlayan, önünü açan, yol gös- teren, kadınların potansiyeline ina- nan, onlara güvenen ve fırsat veren kişiyi; Mustafa Kemal Atatürk’ü hiç unutmamıştır.