AİMSAD Dergisi - Sayı 25

İz Bırakan Kadınlar 110 AİM SAD DERGİSİ Temmuz - Ağustos 2019 Tarihe iz bıraktılar: Hemşireliği fedakârlıkla yapan kadınlar Modern hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale, Kırım Savaşı’nda Selimiye Kışla- sı’nda askerlerin ölüm oranlarını yüzde 43’ten yüzde 2’ye düşürürken, Nightingale’in izinden giden ilk Türk hemşire Safiye Hüseyin Elbi, Balkan Savaşı’nda Reşit Paşa Hastane gemisinde askerleri tedavi etti. Kendilerini hemşirelik mesleğine adayan bu iki kadın, farklı ülkelerde aynı amacı güderek savaş dönemlerinin ‘savaşmayan’ kahramanları oldu. M odern hemşireliğin te- mellerini atan Florence Nightingale, 1820’de İtalya’nın Floransa kentinde dünyaya geldi. Küçük yaşlarda ailesinden de eğitimler alan Florence Nightingale, dönemin ünlü matematikçileri James Sylvester ve Arthur Cayley’den ders gördü. Ergenlik çağlarında aristokratik bir sosyal çevrede sıradan biri olmak is- temediğini, daha yararlı biri olmak istediğini hisseden genç Floren- ce,1837’de günlüğüne şu satırları yazacaktı: “Tanrı benimle konuştu ve beni hizmetine çağır- dı.” Nightingale, insanla- ra yardım etmenin en iyi yolunun hemşirelik olduğu kanaatine var- dı. 20 yaşında hemşire olmak için ailesinden izin istediğinde, aile- si buna karşı çıktı. Bekledi. 31 ya- şında, babasından hemşire olmak için izni aldı. Al- manya’da hem- şirelik okudu ve iki yıl sonra Londra’da bir hasta- nede çalışmaya başladı. 1853’te Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki savaşta yılında İngiltere, Fransa ve Sardunya da Osmanlı Dev- leti’nin müttefiki oldu. Burada asker- lerin kolera ve sıtmadan öldüğünü gazetelerden öğrenen genç hemşire, hemen Üsküdar’a geldi. Osmanlı Devleti, müttefiklerine hastane ola- rak kullanmaları için başta Selimiye Kışlası olmak üzere birçok kışlayı bo- şaltarak teslim etmişti. Ancak bu kış- lalarda hastaların yatacak yeri yoktu, ameliyatlarda anestezi kullanılamı- yordu, malzemeler eksikti, pek çok hastanede hijyen yok denecek kadar azdı, Selimiye ise pislik içindeydi. Florence Nightingale, ilk hafta 19 kere kanalizasyonu boşalttırdı, yüz- lerce el arabasıyla pislikleri attırdı ve bahçedeki ölü hayvanları gömdürdü. Sadece bu düzenlemelerle 6 ayda askerlerin ölüm oranı yüzde 43’ten yüzde 2’ye düştü. Hastalar arasında efsane olan Nightingale, Selimiye Kışlası’nda gece karanlığında yaralı askerlerin arasında dolaşırken elinde lamba taşıdığı için ‘Lambalı Kadın’ olarak da tanındı. Ancak doktorlar, kendisine şüpheyle yaklaşıyordu. Florence Nightingale, yaralı ama hâlâ cephede bulunan bir grup as- ker ile Selimiye’de hijyenik olmayan koşullar altında tedavi gören, benzer yaralara sahip askerlerin ölüm oranını karşılaştırdı. Cephede bulunan as- kerlerde ölüm oranı binde 27’yken Selimiye’nin hijyenik olmayan koşul- larında bu oran binde 427’ye yükseli- yordu. Nightingale, böylece Selimiye Kışlası’ndaki koşulların iyileştirilme- sinin ölüm oranlarını düşürdüğünü ispatladı. Kendi hemşirelik okulunu kurdu İngiltere’ye döndüğünde, o artık bir kahramandı. Gücünü ve istatis- tiki verilerini kullanarak orduda bir sağlık komisyonu kurulması için çalıştı ve başarılı oldu. Daha sonra bu komisyonun tavsiyesi doğrultu- sunda askeri bir tıp akademisi ku- rulacak ve Florence’in veri tabloları benzeri veri tabloları hazırlanacak, hangi tedavilerin etken olduğu araş- tırılacaktı. 1860 yılında Nightinga- le, Londra’da bulunan St Thomas Hospital’da kendi hemşirelik oku- lunun kurulması ile birlikte profes- yonel hemşirelik vakfının temellerini attı. Şu anda King’s College Lon- don’ın bir parçası olan, dünyanın ilk modern sivil hemşire okulu da böy- lece açıldı. Nghtingale, böylece mo- dern hemşireliğin kurucusu oldu. Florence Nightingale, 13 Ağustos 1910’da Londra’da hayatını kaybet- ti. Doğum günü olan 12 Mayıs, her yıl Uluslararası Hemşireler Günü olarak kutlanıyor.